- Τι είναι ο διαβήτης κύησης;Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη κύησης;
- Διάγνωση διαβήτη κύησης
- Ποιες οι φυσιολογικές τιμές στην καμπύλη σακχάρου;
- Ποιες έγκυες θεωρούνται υψηλού κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη κύησης;
- Επιπλοκές του διαβήτη κύησης
- Οδηγίες αντιμετώπισης του διαβήτη κύησης
- Τοκετός στο διαβήτη κύησης: Πότε και πώς;
- Αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη στη λοχεία
- Μητρικός θηλασμός και διαβήτης μητέρας
Τι είναι ο διαβήτης κύησης;
Ο διαβήτης της εγκυμοσύνης είναι μια διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου που πρωτοεμφανίζεται η ανακαλύπτεται για πρώτη φορά στην διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η συχνότητά του στον εγκύμονα πληθυσμό είναι 2% – 18%.
Η εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα σε προχωρημένα στάδια, ασκεί «διαβητογόνο» δράση. Ο πλακούντας παράγει ορμόνες που μειώνουν τη δράση της ινσουλίνης (της ορμόνης που παράγεται από το πάγκρεας της γυναίκας με σκοπό να ρυθμίζει το σακχαρό της). Σε γυναίκες με διαβήτη κύησης, η ινσουλίνη που παράγεται από το πάγκρεας δεν μπορεί να ρυθμίσει σωστά τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου με αποτέλεσμα το αυξημένο σάκχαρο μέσω το πλακούντα να περνάει στο έμβρυο και να καθίσταται αυτό υπεργλυκαιμικό.
Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη κύησης;
Οι περισσότερες έγκυες γυναίκες δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Αν το σάκχαρο ανέβει αρκετά, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως αυξημένη όρεξη, αυξημένη δίψα, εύκολη κόπωση και αδυναμία, συχνές κολπίτιδες και ουρολοιμώξεις. Στην πρώτη επίσκεψη στον μαιευτήρα της, η γυναίκα πρέπει να ελέγχεται με μέτρηση σακχάρου νηστείας, το οποίο πρέπει να μετράται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι μεγαλύτερο από 92mgr/dl, τότε τίθεται η διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη κύησης και η έγκυος γυναίκα χρήζει περαιτέρω αντιμετώπισης.
Διάγνωση διαβήτη κύησης
1. Έλεγχος τιμής σακχάρου νηστική
2. Καμπύλη σακχάρου (δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη) μεταξύ 24ης – 28ης εβδομάδας κύησης
Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα, προτείνεται η καμπύλη μετά από λήψη 75 γραμμαρίων γλυκόζης και έλεγχος σακχάρου νηστείας, μίας και δύο ωρών μετά. Εάν έστω και μια τιμή σακχάρου είναι ίση ή μεγαλύτερη των (φυσιολογικών) δεδομένων τιμών, τίθεται η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη κύησης.
Ποιες οι φυσιολογικές τιμές στην καμπύλη σακχάρου;
Σάκχαρο νηστείας: μικρότερο του 92 mgr/dl.
Σάκχαρο σε 60 λεπτά: μικρότερο του 180 mgr/dl.
Σάκχαρο σε 120 λεπτά: μικρότερο του 153 mgr/dl.
Προετοιμασία της εγκύου για την καμπύλη σακχάρου:
Δύο μέρες πριν τη δοκιμασία, η έγκυος θα πρέπει να καταναλώνει υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι, δημητριακά, γλυκά). Η εξέταση θα πρέπει να γίνεται πρωί και η έγκυος θα πρέπει να παραμείνει νηστική (επιτρέπεται μόνο το νερό), από το προηγούμενο βράδυ μέχρι να συμπληρωθεί το 12ωρο.
Ποιες έγκυες θεωρούνται υψηλού κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη κύησης;
– Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη
– Έγκυες μεγαλύτερες των 25 ετών.
– Παχυσαρκία πριν την εγκυμοσύνη (δείκτης μάζας σώματος μεγαλύτερος από 30 kgr/m2)
– Γέννηση προηγούμενου παιδιού με μακροσωμία (βάρος γέννησης άνω των 4 κιλών).
– Ιστορικό τουλάχιστον 2 αποβολών, χωρίς εμφανή αιτία
– Σακχαρώδης διαβήτης στην προηγούμενη εγκυμοσύνη.
– Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Επιπλοκές του διαβήτη κύησης
Το αυξημένο σάκχαρο στην έγκυο γυναίκα μπορεί να έχει επιπτώσεις τόσο στην ίδια όσο και στο μωρό.
-
Επιπτώσεις στο μωρό
– Μετά την 38η εβδομάδα εγκυμοσύνης αυξάνονται τα ποσοστά περιγεννητικής νοσηρότητας και θνητότητας
– Γέννηση μωρού με αυξημένο βάρος (μακροσωμία)
– Τραυματισμός του εμβρύου
– Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέριας
– Μεταβολικές διαταραχές
– Μυοκαρδιοπάθεια
Σύμφωνα με τα νέα βιβλιογραφικά δεδομένα, πρέπει να γίνει σαφές ότι τα ποσοστά συγγενών ανωμαλιών στα μωρά εγκύων γυναικών με διαβήτη κύησης δεν αυξάνονται.
Στην μετέπειτα ζωή τους, τα παιδιά των οποίων οι μητέρες τους είχαν διαβήτη κύησης μπορεί να εμφανίσουν παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ (απαιτείται θεραπεία με αντιδιαβητικά δισκία) και καρδιαγγειακά νοσήματα. Γι αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από την οικογένεια και τον παιδίατρο για την έγκαιρη διάγνωση διαβήτη στην παιδική και εφηβική ηλικία.
-
Επιπλοκές της μητέρας
– Αυξημένη αρτηριακή πίεση – προεκλαμψία
– Τραυματισμός της μητέρας κατά τον τοκετό
– Δυσχερής τις περισσότερες φορές κολπικός τοκετός
– Τις περισσότερες φορές, αποτυχία της πρόκλησης φυσιολογικού τοκετού με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα ποσοστά καισαρικής τομής
– Αυξημένος κίνδυνος για ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη σε μεγαλύτερη ηλικία.
Στα σύγχρονα βιβλιογραφικά δεδομένα αναφέρεται ότι οι γυναίκες που χρειάστηκαν ινσουλίνη κατά τη διάρκεια της κύησης, είχαν 2 εγκυμοσύνες με διαβήτη κύησης και δεν κατάφεραν να χάσουν τα απαιτούμενα κιλά στην περίοδο της λοχείας, εμφανίζουν έως και 50% πιθανότητα να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη.
Οδηγίες αντιμετώπισης του διαβήτη κύησης
1. Δίαιτα
Το διαιτολόγιο πρέπει να αποτελείτε από μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, φυτικές ίνες, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά (light), ψάρια και κρέατα άνευ λίπους. Αποφεύγονται επεξεργασμένες τροφές (junk food), κονσέρβες, γλυκά, πίτες και σφολιατοειδή, λιπαρά και τηγανητά τρόφιμα. Επίσης, απαιτείται καλή ενυδάτωση. Η επιτρεπόμενη κατανάλωση θερμίδων πρέπει αν εξατομικεύεται ανάλογα με το βάρος της εγκύου πριν την κύηση, την εβδομάδα κύησης και τον αριθμό των εμβρύων. Από την άλλη μεριά, η έγκυος δεν θα πρέπει να οδηγηθεί στην υπερβολική στέρηση των υδατανθράκων γιατί αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα τη στέρηση από το έμβρυο θρεπτικών ουσιών και την εμφάνιση υπογλυκαιμίας με δυσάρεστα επακόλουθα τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό. Επομένως, στόχος της διατροφής είναι να διατηρείται το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα χωρίς η έγκυος ή το μωρό να στερούνται.
2. Άσκηση
Η ελαφρά άσκηση (περπάτημα) τριάντα λεπτά κάθε μέρα (κυρίως μετά τα γεύματα), ενδείκνυται στην εγκυμοσύνη, εφ’ όσον δεν υπάρχει μαιευτική αντένδειξη.
3. Μετρήσεις σακχάρου
Η έγκυος γυναίκα θα πρέπει να μάθει να μετράει το σάκχαρό της με τον μετρητή γλυκόζης και να προσαρμόσει την διατροφή της έτσι ώστε το σάκχαρό της να παραμένει ρυθμισμένο. Επίσης, η μέτρηση σακχάρου σε τακτικά χρονικά διαστήματα (περίπου 4 φορές τη μέρα) βοηθάει να εκτιμήσουμε αν η θεραπευτική αγωγή είναι η δέουσα ή χρειάζεται περαιτέρω αντιμετώπιση.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές μετρήσεις σακχάρου στον διαβήτη κύησης;
Η τιμή σακχάρου πριν το γεύμα (τιμή νηστείας) πρέπει να είναι μικρότερη των 95 mgr/dl ενώ η τιμή σακχάρου μετά το γεύμα (1 ώρα μετά) πρέπει να είναι μικρότερη των 130 mgr/dl.
Εκτός όμως από την τιμή του σακχάρου στο αίμα της εγκύου, πρέπει να εκτιμάται και η τιμή της κετόνης στα ούρα (γενική εξέταση ούρων). Οι κετόνες είναι ουσίες που παράγονται από την καύση του λίπους, όταν είναι υπερβολική η στέρηση των υδατανθράκων από την εγκυμονούσα και δηλώνουν την όχι σωστή ρύθμιση του σακχάρου με επιπτώσεις στη μητέρα και το μωρό (υπογλυκαιμία).
4. Μαιευτική παρακολούθηση
Απαιτείται τακτικός υπερηχογραφικός έλεγχος για την ομαλή ανάπτυξη του μωρού, ο έλεγχος του βάρους του, του πλακούντα και του αμνιακού υγρού.
Ο έλεγχος της αιμάτωσης του εμβρύου με το Doppler πρέπει να γίνεται από την 32η εβδομάδα της εγκυμοσύνης και από την 36η εβδομάδα εγκυμοσύνης επιβάλλεται 1 φορά την εβδομάδα καρδιοτοκογραφικός έλεγχος (N. S. T.).
5. Χορήγηση ινσουλίνης
Όταν οι τιμές του σακχάρου παρεκτρέπονται των προαναφερομένων φυσιολογικών ορίων ή υπάρχουν ενδείξεις όχι σωστής ρύθμισης του διαβήτη κύησης στον τακτικό υπερηχογραφικό έλεγχο του εμβρύου και του πλακούντα, τότε η έγκυος θα χρειαστεί ινσουλίνη ενδιάμεσης ή ταχείας δράσης. Η ινσουλίνη είναι ασφαλής για το έμβρυο. Η έγκυος θα πρέπει να εξοικειωθεί με την ιδέα χορήγησης της ινδουλίνης και ο διαβητολόγος της θα πρέπει να συζητήσει μαζί της τον τρόπο δράσης της ινσουλίνης, τον χρόνο δράσης της και τις πιθανές παρενέργειες της υπογλυκαιμίας και τον τρόπο αντιμετώπισής της.
Τα αντιδιαβητικά δισκία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εγκυμοσύνη;
Υπάρχουν ενδείξεις καλής ρύθμισης του σακχάρου με το αντιδιαβητικό δισκίο μετφορμίνη σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά για τη γενίκευση της χρήσης αυτής της ουσίας χρειάζονται περισσότερες μελέτες που αφορούν την μακροχρόνια επίδρασή της στο έμβρυο.
Τοκετός στο διαβήτη κύησης: Πότε και πώς;
– Η παρουσία σακχαρώδη διαβήτη κύησης δεν αποτελεί από μόνη της ένδειξη για καισαρική τομή.
– Σε έγκυες με καλή ρύθμιση του σακχάρου, ο κίνδυνος ενδομητρίου εμβρυικού θανάτου δεν είναι μεγαλύτερος από ότι στο γενικό πληθυσμό.
– Με τα νεώτερα δεδομένα, προτείνεται πρόκληση τοκετού την 38η – 39η εβδομάδα της εγκυμοσύνης και φυσιολογικός (κολπικός) τοκετός. Αν όμως υπάρχουν ισχυρές μαιευτικές ενδείξεις (όχι ικανοποιητική ρύθμιση του σακχάρου και τίθεται θέμα επιπλοκών και βιωσιμότητας του εμβρύου, τότε απαιτείται άμεση αποπεράτωση του τοκετού με καισαρική τομή.
Αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη στη λοχεία
1. Παρακολούθηση των τιμών σακχάρου (πριν και μετά τα γεύματα), μετά τον τοκετό για 3 ημέρες, εφαρμόζοντας δίαιτα διαβητικού.
2. Δύο μήνες μετά τον τοκετό, καμπύλη σακχάρου με λήψη 75 γραμμαρίων γλυκόζης.
3. έλεγχος των τιμών σακχάρου νηστείας (ή καμπύλη σακχάρου σε γυναίκες υψηλού κινδύνου) στους 6 μήνες και μετά 1 φορά το χρόνο για 5 χρόνια.
Μητρικός θηλασμός και διαβήτης μητέρας
Τα σύγχρονα βιβλιογραφικά δεδομένα δείχνουν ότι τα παιδιά διαβητικών μητέρων έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη. Όμως τα παιδιά που θήλασαν έχουν σημαντικά μειωμένη πιθανότητα να αναπτύξουν αργότερα διαβήτη σε σχέση με τα μωρά που πήραν «ξένο» γάλα (γάλα αγελάδας). Επομένως, επιβάλλεται και απαιτείται η εφαρμογή προώθησης του μητρικού θηλασμού στα μαιευτήρια στα μωρά διαβητικών μητέρων.