Τι είναι η αντισύλληψη;
Η μέθοδος που εφαρμόζεται με σκοπό την αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Μέθοδοι αντισύλληψης:
1. Φυσικές μέθοδοι
Συνίστανται στην σεξουαλική αποχή ή στην διακοπτόμενη συνουσία («τράβηγμα») γύρω από τις ημέρες της ωορρηξίας. Είναι μέθοδοι με μικρό ποσοστό επιτυχίας και φορτίζουν συναισθηματικά το ζευγάρι δημιουργώντας άγχος και κακή ποιότητα στη σεξουαλική του ζωή.
2. Τεχνικές μέθοδοι
Α. Μέθοδος φραγμού (ανδρικό προφυλακτικό)
Με τη μέθοδο αυτή, εμποδίζεται το σπερματοζωάριο να περάσει από τον κόλπο στη μήτρα και να συναντηθεί με το ωάριο. Είναι μέθοδος ασφαλής και προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ιός του Aids, ιός των θηλωμάτων, κονδυλώματα, έρπητα, χλαμύδια, γονόκοκκος κτλ).Επίσης είναι μέθοδος χαμηλού κόστους, εύχρηστη και άνευ παρενεργειών. Ο κίνδυνος ρήξης (σπάσιμο) του προφυλακτικού είναι στο 9% και σχετίζεται με την ποιότητα κατασκευής ή την λάθος τοποθέτηση.
Πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν και μέθοδοι φραγμού για την γυναίκα (γυναικείο προφυλακτικό, κολπικό διάφραγμα, κολπικός σπόγγος, σπερματοκτόνα gel ή αλοιφές) χωρίς όμως ευρεία αποδοχή από τον γυναικείο πληθυσμό αφού απαιτούν εκπαίδευση.
Β. Ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ)
Είναι μία συσκευή από πλαστικό ή μέταλλο που τοποθετείται από τον γιατρό μέσα στην κοιλότητα της μήτρας. Η ισχύς του είναι για 3 – 5 χρόνια. Το ενδομητρικό σπείραμα είναι διαφόρων ειδών, διαφόρων τύπων ανάλογα με το σχήμα και το μέγεθος της κοιλότητας. Η τοποθέτησή του γίνεται κατά τις ημέρες περιόδου και δεν απαιτείται νάρκωση.
Ο μηχανισμός δράσης του είναι η αδυναμία εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου μέσα στην μήτρα. Το ποσοστό επιτυχίας είναι 99% ενώ μερικές γυναίκες δεν το δέχονται και το απορρίπτουν. Το σπιράλ έχει ένδειξη σε γυναίκες που έχουν ήδη αποκτήσει ένα παιδί λόγω του ότι απαιτείται διαστολή του τραχήλου της μήτρας για την τοποθέτησή του και μπορεί να προκαλέσει πόνους και πολλές φορές φλεγμονές της μήτρας με αποτέλεσμα την υπογονιμότητα.Τα μειονεκτήματα του σπιράλ είναι ότι δεν προφυλάσσει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο σε γυναίκες με μονογαμική σχέση.
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν και τα ορμονικά σπειράματα που απελευθερώνουν μία ορμόνη, την προγεστερόνη και εξασφαλίζουν ποσοστό επιτυχίας αντισύλληψης σχεδόν 100%, μειώνοντας επίσης την ποσότητα και την χρονική διάρκεια της περιόδου.
Γ. Ορμονική αντισύλληψη
Η μέθοδος αυτή βρίσκεται υπό την μορφή χαπιών, ρινικού σπρέι, εμφυτευμάτων κάτω από το δέρμα, ενέσεων και αντισυλληπτικών ταινιών στο δέρμα. Τα αντισυλληπτικά χάπια είναι δύο ειδών: τα αντισυλληπτικά δισκία συνδυασμένου τύπου και εκείνα που περιέχουν μόνο προγεστερόνη. Τα αντισυλληπτικά χάπια αποτελούν την πλέον αποτελεσματική μέθοδο αντισύλληψης με ποσοστό επιτυχίας σχεδόν 100%. Ο μηχανισμός δράσης τους συνίσταται στην αποφυγή της ωορρηξίας. Κάθε κουτί αντισυλληπτικών χαπιών περιέχει 21 δισκία και λαμβάνονται για 21 ημέρες. Η χρήση του επόμενου κουτιού αρχίζει μετά από 1 εβδομάδα, ενώ στο διάστημα που μεσολαβεί εμφανίζεται συνήθως η περίοδος. Πρέπει να τονισθεί ότι ο γυναικολόγος θα ορίσει το είδος του αντισυλληπτικού χαπιού, λαμβάνοντας υπόψη τις ενδείξεις και αντενδείξεις και τις πιθανές παρενέργειες ανάλογα με το ιστορικό (ατομικό – κληρονομικό) της γυναίκας.
Ποιες γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιούν τα αντισυλληπτικά χάπια;
Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή τα κορίτσια που έχουν συμπληρώσει 2 χρόνια από την εμφάνιση της περιόδου και εφόσον δεν καπνίζουν.
Τι γίνεται σε περιπτώσεις που η γυναίκα ξεχάσει να πάρει ένα χάπι;
Η δράση των αντισυλληπτικών δισκίων αρχίζει από τον πρώτο κύκλο λήψης του χαπιού και διαρκεί και την εβδομάδα που δεν λαμβάνεται το χάπι. Η δράση του αντισυλληπτικού χαπιού ελαττώνεται αν η γυναίκα ξεχάσει να πάρει ένα χάπι. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να πάρει το χάπι το συντομότερο δυνατόν εκτός και αν έχει παρέλθει το 12ωρο. Τότε υπάρχει ο κίνδυνος ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ή και μικρής αιμορραγίας.
Προϋποθέσεις για την χορήγηση των αντισυλληπτικών δισκίων.
Κάθε γυναίκα, πριν ξεκινήσει την χρήση των αντισυλληπτικών δισκίων πρέπει να επισκεφθεί τον γυναικολόγο της ο οποίος, μετά από κλινική εξέταση και την λήψη λεπτομερειακού ιστορικού της γυναίκας θα αποκλείσει παθολογικές καταστάσεις όπως: υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, νευρολογικές παθήσεις (πχ επιληψία), αιματολογικές παθήσεις, παθήσεις αγγείων, καρδιοπάθειες, υπερχολιστεριναιμία, κακοήθειες μαστού και του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος και τέλος περιπτώσεις καπνιστριών. Επίσης θα πρέπει να γίνει αντιληπτό από την γυναίκα ότι δεν συνιστάται η συνεχόμενη χορήγηση αντισυλληπτικών και ότι θα πρέπει να διακόπτεται για έναν με δύο μήνες προκειμένου να υποβάλλεται σε αιματολογικές εξετάσεις, αφού τα ορμονικά δισκία μεταβολίζονται στο συκώτι και δεν είναι άμοιρα παρενεργειών σε μακροχρόνια χρήση τους. Τα αντισυλληπτικά δισκία πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο από γυναίκες που έχουν έναν και μόνο σεξουαλικό σύντροφο, αφού δεν προστατεύουν από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Πλεονεκτήματα από την χρήση των αντισυλληπτικών δισκίων
Τα αντισυλληπτικά δισκία μπορούν να ασκήσουν ευεργετική επίδραση σε περιπτώσεις ακμής, τριχοφυΐας, έντονου πόνου κατά την περίοδο (δυσμηνόρροια) και μείωσης της διάρκειας και της ποσότητας αίματος κατά την περίοδο. Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει ότι μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης καλοηθών παθήσεων του μαστού, καλοηθών παθήσεων των εξαρτημάτων (κύστεις ωοθηκών, ενδοπυελικές φλεγμονές), καρκίνου μήτρας, ωοθηκών και παχέως εντέρου.
Δ. Στειροποίηση
Η μέθοδος αυτή επιτυγχάνει τη μόνιμη και μη αναστρέψιμη κατάργηση της γονιμότητας είτε στον άνδρα (αγγειεκτομή – αφαίρεση του σπερματικού πόρου) είτε στην γυναίκα (αφαίρεση τμήματος ή όλης της σάλπιγγας).
Επείγουσα αντισύλληψη – το χάπι της επόμενης ημέρας
Τι είναι το χάπι της επόμενης ημέρας;
Είναι ένα ορμονικό σκεύασμα, το οποίο παίρνει η γυναίκα σε περίπτωση που προηγήθηκε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ή σε περίπτωση που απέτυχε η τακτική μέθοδος αντισύλληψης.
Πότε μπορεί η γυναίκα να πάρει το χάπι την επόμενης ημέρας;
Η γυναίκα μπορεί να πάρει το χάπι αυτό (δύο δισκία λεβονογεστρέλης εμπορική ονομασία: Norlevo, ellaone) το νωρίτερο εντός 12 ωρών μετά την σεξουαλική επαφή και το αργότερο εντός 72 ωρών.
Ποιος ο τρόπος δράσης;
Δημιουργεί συνθήκες στην κοιλότητα της μήτρας (ενδομήτριο) που είναι αφιλόξενες για το έμβρυο.
Είναι το χάπι της επόμενης ημέρας ασφαλές και αποτελεσματικό;
Είναι ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης σε έκτακτες καταστάσεις, εύχρηστη και αποτελεσματική για την αποφυγή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης σε ποσοστό 80%. Όσο πιο γρήγορα λαμβάνεται μετά την επαφή τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητα του χαπιού.
Μπορεί το χάπι της επόμενης μέρας να αντικαταστήσει τα συνήθη μέτρα αντισυλληπτικής προφύλαξης;
ΟΧΙ. Η επείγουσα αντισύλληψη είναι μια έκτακτη μέθοδος που πρέπει να χρησιμοποιείται εκεί που οι τακτικές μέθοδοι αντισύλληψης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν (σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη). Επίσης, δεν προστατεύει τη γυναίκα καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα και η συχνή χρήση του διαταράσσει τον γυναικείο κύκλο και οδηγεί σε επεισόδια αιμορραγιών.
Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες;
Αλλεργία στα συστατικά του σκευάσματος (Norlevo, ellaone) ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται σε περιπτώσεις διαταραχών του ήπατος, του αναπνευστικού συστήματος (πχ αλλεργική βρογχίτιδα) και κατά την διάρκεια του θηλασμού.
Ποια τα νεώτερα δεδομένα στην αντισύλληψη;
Οι διαδερμικές αντισυλληπτικές ταινίες (patches). Πρόκειται για αυτοκόλλητες ταινίες οι οποίες κολλάνε στο δέρμα και απελευθερώνουν στον γυναικείο οργανισμό με σταθερό ρυθμό ορμόνες αντισυλληπτικής προστασίας παρέχοντας έτσι την ύψιστη αποτελεσματικότητα με τις όσο το δυνατόν λιγότερες παρενέργειες.
Σε ποια μέρη του σώματος επικολλούνται;
Στο μπράτσο, στην κοιλιά, στην πλάτη. Κάθε εβδομάδα ανανεώνεται η χρήση του ενώ την 4η εβδομάδα η γυναίκα δεν το τοποθετεί και της έρχεται η περίοδος. Έτσι έχει εξασφαλισθεί αντισυλληπτική προστασία για 1 μήνα.
Είναι αποτελεσματική μέθοδος αντισύλληψης;
Είναι μέθοδος αποτελεσματική, εύχρηστη, φιλική προς τη γυναίκα αφού μειώνει την ανάγκη για συχνή χορήγηση και το κυριότερο με την αφαίρεση της ταινίας επιτυγχάνεται η άμεση διακοπή της δράσης του φαρμάκου.